Page 97 - i

91 โครงการทดสอบสินค้า OTOP เพื ่อยกระดับคุณภาพสินค้าและความปลอดภัยของผู้บริโภค
โครงการพัฒนาคุณภาพสิ นค้าผลิตภัณฑ์ ชุมชน (OTOP)
ประเภทผ้าทอสูการรับรองมาตรฐาน ่
ผ้าทอเป็ นหัตถกรรมพื้นบ้านที่ได้จากภูมิ ปัญญาท้องถิ่น และเป็ นสิ่งจ�ำเป็นขั้นพื้นฐานในการด�ำรงชี วิต มีการทอผ้า
ใช้มาตั้งแต่อดีตจนถึงปัจจุบัน โดยมีการเปลี่ ยนรูปแบบไปตามยุคสมัย สภาพเศรษฐกิจ และเป็นหนึ่งในปัจจัยสี่ที่แสดงถึง
ฐานะของผู้สวมใส่ ผ้าทอในแต่ละพื้ นที่ของประเทศไทยจะมีเอกลั กษณ์ของตนเองที่ แตกต่างกั น ทั้งในด้ านการผลิต
ลวดลายผ้า และสีสันบนผ้าที่ได้รั บอิทธิพลมาจากขนบธรรมเนียม วัฒนธรรม ความเชื่อ รวมถึงค่านิยมในสังคมที่สืบทอด
กันมา ดังนั้ นผ้าทอจึงเป็นสินค้าประเภทหนึ่งที่ ได้รับความสนใจสูง ทั้งจากชาวไทยและชาวต่างประเทศ สามารถท�ำรายได้
ให้แก่ชุ มชนและประเทศได้จ�ำนวนมาก โดยในปั จจุบันผ้ าทอเป็นสิ นค้าที่ ต้องได้รั บการตรวจสอบอย่างละเอียด
ทั้งคุณลักษณะทั่ วไป เอกลักษณ์ คุณลักษณะทางกายภาพ ได้แก่ ชนิดเส้นใยที่ใช้ การเปลี่ยนแปลงขนาดภายหลังการซัก
และการท�ำให้แห้ง ความคงทนของสีต่อการซัก ความคงทนของสีต่อเหงื่อทั้งสภาพกรดและสภาพด่าง อีกทั้งคุณลักษณะ
ทางเคมี ได้แก่ ค่าความเป็ นกรด-ด่าง ต้องอยู ่ระหว่าง 5-8 สี เอโซต้องไม่มี สารอะโรมาติกเอมี นที่เป็นอั นตราย
หรือหากมีต้ องไม่เกิน 30 มิลลิกรัมต่อกิโลกรั ม เพื่อให้ผ้าทอเป็นสินค้าที่มีคุ ณค่าและมี ความปลอดภัย
กรมวิทยาศาสตร์บริการ ในฐานะที่เป็นหน่วยงานวิเคราะห์ทดสอบ มี องค์ความรู้ด้านวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี
และใช้ศั กยภาพของห้องปฏิบัติการทดสอบในการส่ งเสริ มผู้ผลิ ตสินค้าภายในประเทศ โดยเฉพาะอย่างยิ่ งมุ ่งเน้น
การยกระดับคุ ณภาพสินค้าที่เป็นผลิตภัณฑ์ชุมชน (OTOP) ให้ ได้รับการรั บรองมาตรฐาน จึงได้ลงพื้นที่เพื่อส�ำรวจข้อมูล
ที่สะท้อนถึงปัญหาและพบว่ า สาเหตุที่ผ้าทอไม่ผ่ านเกณฑ์มาตรฐานผลิตภัณฑ์ ชุมชน (มผช.) เกิดจากผู้ประกอบการ
มีองค์ความรู้ไม่มากพอในด้านการผลิตสินค้าให้ได้ตรงตามที่มาตรฐานก�ำหนด อีกทั้งในปัจจุบันผ้าทอมีการย้อมด้วยสีสังเคราะห์
มากขึ้น เพราะสามารถให้สีสันที่สดใสและผลิตสี ผ้าได้ตรงตามความต้องการ กรรมวิธีการย้อมรวดเร็ วไม่ยุ่งยาก แต่ เป็น
ที่ทราบกันดีว่ า สีสังเคราะห์บางสีอาจเป็นสีเอโซที่มีสารอะโรมาติ กเอมีนที่เป็นอันตราย เมื่อเข้าสู่ร่างกายจะถู กเปลี่ยนรูป
เป็นสารที่ สามารถท�ำปฏิกิริยากับเซลล์แล้วน� ำไปสู่การเริ่มต้ นของการเกิดเป็นเซลล์ มะเร็ ง ซึ่งเป็นอันตรายต่ อสุขภาพ
ทั้งตัวของผู้ผลิตเองและผู้ที่ใช้ผ้าทอ ดังนั้น กรมวิทยาศาสตร์บริการ จึงเห็นความจ�ำเป็นที่ ต้องสร้างความเข้าใจในประเด็น
ปัญหาต่าง ๆ รวมถึงการสร้างทางเลือกใหม่ให้กับชุมชน เช่น การเลื อกใช้การย้ อมสีธรรมชาติทดแทนสีสังเคราะห์ที่เป็น
ประเด็นปัญหา ซึ่งผ้าทอที่ย้อมด้วยสีธรรมชาติ สามารถหาวัตถุดิบได้ง่ายและหลากหลายในท้องถิ่น มี ความปลอดภัยจาก
สีเอโซ อีกทั้ง น�้ำทิ้งของสีย้อมจากธรรมชาติบ�ำบัดได้ง่าย เป็นมิตรต่อสิ่ งแวดล้อม ท�ำให้ผู้ที่ใช้เกิ ดความภูมิใจที่ มีส่วนช่วย
ดูแลสิ่ งแวดล้อม เป็ นที่นิยมของผู้ซื้อทั้งตลาดในประเทศและต่ างประเทศ มีคุณค่าและมีราคาสูง อี กทั้งยังเป็นมรดก
ทางวัฒนธรรมมาสู่ลูกหลาน และเป็นเครื่องมื อหาเลี้ยงชีพของชาวชนบท
จากข้อมูลของส�ำนักบริหารมาตรฐานผลิตภัณฑ์ชุมชน ส�ำนักงานมาตรฐานผลิตภัณฑ์อุตสาหกรรม ซึ่งรวบรวมโดย
ส�ำนักหอสมุดและศูนย์สารสนเทศวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี กรมวิทยาศาสตร์บริการ พบว่าในปี 2556 ผู้ประกอบการ
ประเภทผ้าทอจากจังหวัดกาฬสินธุ์ จังหวัดร้อยเอ็ดและจังหวัดขอนแก่น ได้ ยื่นขอการรับรองผลิตภัณฑ์ประเภทผ้าทอ
ตามมาตรฐานผลิตภัณฑ์ชุมชน แต่ไม่ผ่านการรับรองคิ ดเป็นร้อยละ 40, 66.7 และ 37.5 ตามล�ำดับ และในปี 2558
จังหวัดเหล่ านี้ได้บรรจุโครงการพัฒนาคุณภาพผ้าทออยู ่ในแผนยุทธศาสตร์จังหวัด เพื่อพัฒนาให้ผลิตภัณฑ์สิ นค้า OTOP
ผ้าทอมีคุณภาพตามมาตรฐาน และสร้างมูลค่าเพิ่มให้กับสินค้า ด้วยเหตุผลดังกล่าว กรมวิทยาศาสตร์บริการจึงด�ำเนินการ
จัดท�ำโครงการพัฒนาคุณภาพผลิ ตภัณฑ์ชุ มชน (OTOP) ประเภทผ้าทอสู ่การรับรองมาตรฐานในพื้นที่ภาคตะวันออก
เฉียงเหนือต่ อเนื่องในจังหวัดกาฬสินธุ์ จังหวัดร้อยเอ็ดและจังหวัดขอนแก่ น เพื่อมุ่งเน้นการผลิตผ้าทอในระดับชุมชนให้มี